مرکز تخصصی طب کار زاگرس
مادرم همیشه یک قانون شکست ناپذیر داشت: کفش بیرون، در داخل خانه ممنوع. فرقی نداشت چه کسی باشی — عضو خانواده، همسایه یا مهمان — باید قبل از ورود به خانه کفشهایت را در میآوردی. در کودکی فکر میکردم این فقط یکی از عادتهای عجیب و غریب اوست. اما حالا که بزرگتر (و عاقلتر) شدهام، متوجه شدهام که مسئله وسواس و حساسیت بیش از حد به تمیزی نبود. بلکه به سلامتی، ایمنی و حفظ بهداشت فضای زندگیمان مربوط بود.
درآوردن کفش در فضای خانه ممکن است تنها یک عرف فرهنگی یا ترجیح شخصی به نظر برسد. اما شواهد علمی فزاینده نشان میدهد که این یک عادت هوشمندانه - و حتی ضروری - است که ما را در برابر تهدیدات نامرئی اما جدی برای سلامت محافظت میکند. معمولاً تمیزی با آلودگیهای قابل مشاهده مرتبط است. اما وقتی پای کفش به میان میآید، آنچه در زیر سطح پنهان شده اغلب میکروسکوپی و بسیار خطرناکتر از کمی گل یا چمن خشکشده است. کفشهای بیرون از خانه حاوی باکتریها، آلرژنها و مواد شیمیایی سمی هستند که بسیاری از آنها با نگرانیهای جدی سلامت مرتبط هستند. کفشهایتان هر روز به جاهای مختلفی پا میگذارند: سرویسهای بهداشتی عمومی، پیادهروها، راهروهای بیمارستانها و چمنهایی که با مواد شیمیایی مثل علفکشها و حشرهکشها برای مقابله با علفهای هرز و آفات تیمار شدهاند. بر اساس یک مطالعه از دانشگاه آریزونا University of Arizona study، حدود ۹۶٪ از کفشها از نظر باکتری کلیفرم (که معمولاً در مدفوع یافت میشود) مثبت بودند. نکته نگرانکنندهتر این که ۲۷٪ از آنها حاوی ای.کولی (E. coli) بودند – باکتری مرتبط با عفونتهای مختلف که برخی از آنها میتوانند تهدیدکننده زندگی باشند. در حالی که برخی از سویههای E. coli بیضرر هستند، برخی دیگر توکسین شیگا تولید میکنند که میتواند باعث اسهال خونی شده و منجر به سندرم همولیتیک اورمیک شود، یک وضعیت بالقوه کشنده که با نارسایی کلیه همراه است. کودکان زیر پنج سال به ویژه در معرض خطر هستند، زیرا سیستم ایمنی بدن آنها هنوز در حال تکامل است و همچنین به دلیل تماس مکرر دست با دهان. اما E. coli تنها میکروبی نیست که به اتاق نشیمن شما راه پیدا میکند. کفشها کلستریدیوم دیفیسیل را نیز با خود حمل میکنند؛ باکتریای که باعث اسهال دردناک و گاهی شدید میشود. همچنین استافیلوکوکوس اورئوس، از جمله MRSA (استاف مقاوم به متیسیلین)، یک "ابرمیکروب" مقاوم به دارو که میتواند منجر به عفونتهای عمیق پوستی، ذاتالریه یا حتی عفونتهای خونی کشنده شود، از طریق کفشها منتقل میشود. خطرات سلامتی فراتر از باکتریها است. کفشها همچنین ناقل مواد شیمیایی و آلرژنها نیز هستند. مطالعات نشان دادهاند که کفشهای بیرون از خانه میتوانند آفتکشها، علفکشها و فلزات سنگینی مانند سرب را به داخل بیاورند - موادی که همگی خطرات جدی برای سلامتی بهویژه برای کودکان خردسال و حیوانات خانگی ایجاد میکنند. قرار گرفتن در معرض سرب که اغلب از گردوغبار یا خاک شهری ناشی میشود، برای کودکان بهویژه مضر است، زیرا میتواند رشد مغزی را مختل کرده و باعث مشکلات شناختی مادامالعمر شود. علاوه بر این، آلرژنهایی مانند گرده گل میتوانند به کف کفشهای شما بچسبند و باعث تشدید آلرژی و مشکلات تنفسی در داخل خانهای شوند که باید یک محیط امن باشد. حتی نگرانکنندهتر، درزگیرها یا مواد آب بندی آسفالت asphalt sealants مورد استفاده در معابر، پیاده روها و جادهها حاوی ترکیبات سرطانزا هستند. یک مطالعه در ایالات متحده نشان داد که این مواد شیمیایی می توانند به داخل خانه منتقل شده و در گرد و غبار خانگی باقی بمانند - گاهی اوقات در سطوحی تا ۳۷ برابر بالاتر از میزان موجود در فضای بیرون. و چه کسانی بیشترین زمان را نزدیک به زمین سپری میکنند؟ کودکان و حیوانات خانگی. کودکان چهار دستوپا راه میروند، بازی میکنند و اغلب دستهایشان را در دهان میگذارند. حیوانات خانگی پس از راه رفتن روی این سطوح آلوده، پنجههای خود را میلیسند. پوشیدن کفشهای بیرون در فضای داخل خانه میتواند بطور ناخواسته باعث افزایش بیشتر تماس آنها با مواد آسیب رسان و مضر شود.